ÖĞRENCİLERDE AKTİF DİNLEME BECERİSİ NASIL GELİŞTİRİLİR?

Aslında her şey anne karnında başladı. Önce annemizin sesini duyduk sonra da henüz bizi görmeden sevenlerimizin seslerini. Doğduktan sonra anne karnında duyduğumuz seslere tepki vermeye başladık. Çevresel etkenler artmaya başladıkça aktif dinleme becerimiz geri plan da kalmaya başladı. Özellikle günümüz dünyasında hayatın her anında yaşanan koşuşturmaca içinde bireylerin kendilerine zaman ayıracak kişilere daha çok ihtiyaçları olduğu bir gerçektir. Bunun için çocukların aile-okul-çevre üçgeninde sağlıklı birer dinleyici olarak yetiştirilmeleri amacıyla yapılması gereken çalışmalara önem verilmelidir. Dinleme eğitimi çok küçük yaşlardan itibaren sistematik ve planlı bir biçimde yapılarak geliştirilmelidir. Dinleme becerisinin sağlıklı bir şekilde gelişmesi ve bu becerinin alışkanlık haline dönüştürülebilmesi için ailede gereken eğitim verilmelidir. Temel eğitimin birinci aşamasında da çocuğa dinlediklerini doğru kavrama bilinci kazandırılması gerekir. Öğrencilere dinleme becerisini kazandıracak olan ailelerin ve öğretmenlerin öncelikle iyi birer dinleyici olarak çocuklara model olmaları gerekir. Bir beceriyi öğretecek olanın öncelikle o beceriyi öğrenmiş olması, öğretim sürecinde başarıya ulaşmanın temel şartıdır. Bu sebeple dinleme öğrenmenin önemli bir bileşenidir. Bir öğrencinin aktif olarak dinleme yeteneği, hem sınıf içinde hem de sınıf dışında ihtiyaç duyulan iletişim becerilerini geliştirmede büyük bir etkiye sahiptir.

Aktif dinleme, problem çözme, liderlik ve ekip çalışması açısından önemlidir. Bu edinilebilen ve geliştirilebilen bir beceridir. Ancak ustalaşmak zaman ve sabır gerektirir! Şimdi gelin aktif dinleme nedir? Çocuklarımıza aktif dinlemeyi nasıl öğretiriz? Beraber okuyalım.

AKTİF DİNLEME NEDİR?

Aktif dinleme, tüm dikkatini konuşmacıya vermek ve gönderilen mesajın tamamını anlamaya çalışmak anlamına gelir. Aktif dinleyiciler, sözlü ve sözsüz dinleme belirtileri gösterirler. Pozitif pekiştirme, hatırlama ve sorgulama aktif dinlemenin sözlü işaretleridir. Sözel olmayan işaretler arasında; gülümseme, baş sallama, duruş ve tüm dikkat dağıtıcı şeylerden kaçınma yer alır.

Aktif dinleme aynı zamanda olumlu konuşmayı teşvik etmeyi de içerir. Bu, diğer kişinin bakış açısını kabul etmek ve söylenenleri kendi kelimelerinizle tekrar edebilmek anlamına gelir.

AKTİF DİNLEME NEDEN ÖNEMLİ?

Aktif dinleme becerisine sahip olmanın birçok faydası vardır; sınıfta daha iyi anlamanın yanı sıra, aktif dinleyiciler daha iyi iletişim kurma ve problem çözme eğilimindedir. Aktif bir dinleyici olmak aynı zamanda iyi bir karakter ve bağlılık gösterir ve lider olmanın temel bir bileşenidir.

Aktif bir dinleyici olmanın faydaları şunları içerir:

• Daha az yanlış anlama

• Daha hızlı çalışma oranı

• Geliştirilmiş beceriklilik

• Daha fazla özgüven

• Geliştirilmiş üretkenlik

AKTİF DİNLEME VE PASİF DİNLEME

Peki, aktif olarak dinlemezseniz ne olur? Pasif dinleme tuzağına düşebilirsiniz. Pasif dinleme, konuşmacının söylediklerini gerçekten anlamaya çalışmadan duymaktır. Öğrenciler pasif bir şekilde dinlediklerinde, dikkatleri kolayca dağıldığı için bilgiyi akılda tutmazlar.

Aktif dinleme, dinleyicinin konuşmacının anlatmak istediği noktayı anlamasını gerektirir, sadece söylediği kelimeleri duymasını değil.

Daha iyi bir dinleyici olmak, öğrencilerin aktif olarak geliştirmesi ve uygulaması gereken önemli bir beceridir.

Çocuğunuzun dinleme becerilerini geliştirmesine nasıl yardımcı olabilirsiniz?

AKTİF DİNLEME İÇİN BEŞ ADIM

Ebeveynler ve öğretmenler, kendileri aktif dinleyici haline gelerek öğrencilere nasıl aktif bir dinleyici olunacağını öğretebilir. Çocuğunuza aktif dinlemeyi modelleyerek, aktif bir dinleyici olmanın değerini ve önemini gösterebilirsiniz. Ayrıca çocuğunuza kendi dinleme alışkanlıklarını geliştirmesi için iyi bir referans verir.

Bu 5 ipucunu izleyerek çocuğunuzun aktif dinleme becerilerini geliştirin:

1. Göz temasını koruyun

Göz temasını sürdüren insanlar güvenilir, sıcak, girişken, dürüst, kendinden emin ve aktif olarak görülür. Gözlerinizi odaklamak da konsantrasyonu artırmaya yardımcı olur. Bu, konuşmacının ne dediğini tam olarak anlamanıza yardımcı olur.

2. Sözünü kesme

Cevap vermeye çalışmadan önce konuşmacının düşüncesini tamamlamasına izin verin. Sözünü kesmeyin, cümleleri tamamlamayın veya onu aceleye getirmeyin. Düşüncelerinin nereye gittiğini tahmin etmekten veya varsaymaktan kaçının; bu, etkili iletişim üzerinde olumsuz bir etki yaratabilir.

3. Sorular sorun

Dinlediğinizi göstermenin (ve doğru duyduğunuzdan emin olmanın) bir yolu, söylenenler hakkında belirli sorular sormaktır. Bu, açıklama sağlar, anlamanızı sağlar ve dinlediğinizi gösterir.

Dört tür soruyu sormayı deneyin:

Açık uçlu: Konuşmayı daha da genişletin. Örnek: "Bugün okulda günün nasıldı?"

Kapalı uçlu: Ayrıntıları isteyin. Örnek: “Ödevini bitirdin mi?”

Lider: Yanıtlayandan belirli bir şekilde yanıt vermesini ister Örnek: "Çok fazla ödevin var mı?"

Yansıtıcı: Düşüncesini genişletin. Örnek: "Matematiğin, okulda en sevdiğin ders olduğundan bahsetmiştin, bana bundan biraz daha bahseder misin?”

4. Konuşmacının söylediklerini tekrarla

Konuşmacıya söylenenleri kendi kelimelerinizle tekrarlayın. Bu, onun ne söylediğini anladığınızdan emin olmanıza yardımcı olur. Mesajın ana noktalarını tekrarlayarak özetleyin. Bu, konuşmacıya gerekirse sizi düzeltme şansı verir.

5. Toplam anlamı dinleyin

Herhangi bir mesajın iki bileşeni vardır: mesajın içeriği ve altında yatan duygu veya tutum. Her iki kısım da önemlidir ve mesaja anlam verir. Hem içerik hem de altta yatan duygular için dinleyin. Bazen asıl mesaj, içerikten çok duygudadır.

Bu ipuçlarını izleyerek, siz ve çocuğunuz daha iyi aktif dinleyiciler olmak için ihtiyaç duyduğunuz becerileri geliştirirsiniz. Bu adımları çocuğunuzla uygulamanız, onun dinleme alışkanlıklarını geliştirmesine yardımcı olmaya devam edecektir.

ÖĞRENCİLER İÇİN AKTİF DİNLEME AKTİVİTELERİ

Çocuğunuza örnek olarak nasıl aktif bir dinleyici olunacağını göstermek sadece ilk adımdır. Bu becerileri uygulamak da önemlidir.

Çocuğunuzun dinleme becerilerini geliştirmeye ve keskinleştirmeye yardımcı olması için bu etkinlikleri deneyin.

• Çocuğunuza hikayeler okuyun. Bundan sonra ne olacağını tahmin etmesini isteyin. Tahmin, çocuğunuzun mantıklı bir tahminde bulunması için ayrıntıları dinlemesini gerektirir.

• Çocuğunuzla birlikte yemek yapın. Tarifi ona okuyun, çocuğunuzun tarifi doğru bir şekilde tamamlaması için her adımı dinlemesini ve izlemesini sağlayın.

• Çocuğunuzun ilgi duyduğu şeyler hakkında sohbet edin. Bu, çocuğunuza hem konuşma hem de dinleme pratiği yaparak gerçek bir sohbete katılma şansı verir.

• Kulaktan kulağa oynayın. Bir grupla bir araya gelin ve bir kişinin bir sonraki kişiye bir cümle fısıldamasını sağlayın. Her kişi, son kişiye kadar bir sonrakine tekrar eder. Bu kişinin cümleyi yüksek sesle söylemesini sağlayın ve iki cümlenin ne kadar değiştiğini görün.

• Çocuğunuzun size veya kardeşine sorması için birlikte bir soru listesi oluşturun. Bir kişi cevap verdikten sonra, diğerinin kaç tanesini hatırlayabildiğini görün. Rolleri değiştirin ve diğer kişinin ne kadar iyi yaptığını görün.

• "Değişimi fark et" oyununu oynayın. Çocuğunuza kısa bir hikaye okuyun. Sonra tekrar okuyun, bazı değişiklikler yapın. Çocuğunuz bir değişiklik duyduğunda onu alkışlayın veya elini kaldırın.

• "Talimatları takip et" ile yaratıcı olun. Kısa, basit talimatlar verin ve çocuğunuzun duyduğu talimatlara göre çizim yapmasını sağlayın.

Daha iyi bir dinleyici olmak çok fazla konsantrasyon ve kararlılık gerektirir. Aktif dinleme tekniklerini uygulamak, öğrencilerin daha iyi iletişim kurmalarına ve hayat boyu kullanacakları dinleme becerilerini geliştirmelerine yardımcı olacaktır.